Co często myśli ofiara przemocy

Pomimo wzrostu edukacji społecznej temat przemocy domowej jest wciąż trudny dla wielu osób. Ofiary przemocy wstydzą się wyjawiać swoich rodzinnych sekretów, z upokorzeniem doświadczają przemocy i kryją swoich sprawców w obawie przed jego odwetem i konsekwencjami. Często same zaczynają wierzyć w to co na ich temat mówi sprawca, biorą na siebie odpowiedzialność za jego akty przemocy , czują że zasłużyły na takie traktowanie. Zaczynają wierzyć, że są bezwartościowe i nie zasługują na miłość czy szacunek. Zamykają się w swoim świecie, ich strategia działania nie wybiega w przyszłość. Żyją z dnia na dzień w lęku i niepewności. Najczęściej informacja o doświadczaniu przemocy nie wykracza poza ściany domu.

Obecna sytuacja sprzyja sprawcom przemocy

W ubiegłym roku, w Polsce odnotowano ponad 166 tysięcy przypadków przemocy w rodzinie a to zaledwie wierzchołek góry lodowej, ponieważ większość przestępstw pozostaje utajonych. Badania na całym świecie wyraźnie pokazują, że

w okresie kataklizmów: huraganów, powodzi, czy epidemii wzrost strachu, niepokoju, trudności ekonomicznych wywołanych nagłą sytuacją, skutkują znacznym wzrostem frustracji, która przekłada się na zwiększone zjawisko przemocy w rodzinie.

Oznacza to, że obecna sytuacja sprzyja sprawcom przemocy. Epidemiolodzy apelują o pozostanie w domach. Tymczasem osoby doświadczające przemocy są najbardziej na nią narażone w domu. W naturalnych warunkach sprawca przemocy stara się izolować swoją ofiarę od otoczenia, chce osiągnąć kontrolę nad swoją ofiarą, obecnie ma to na wyciągnięcie dłoni. Ofiara przemocy pozostaje w ścisłym, bezustannym kontakcie ze swoim sprawcą, nie ma dokąd uciec, nie ma kogo poprosić o pomoc. Zostaje sama twarzą w twarz z osobą, która ją krzywdzi. Ofiarami przemocy są często dzieci. Nawet jeśli nie są bezpośrednimi ofiarami przemocy, doświadczają tych samych emocji, lęków, są jej świadkami. Ich system obronny każe zamykać się do środka, aby zaznawać jak najmniej cierpienia, stają się obojętni, odwrażliwieni. Sytuacja ta niesie ze sobą kolejne dramatyczne skutki edukacyjno- rozwojowe, które będą ujawniały się w ich dalszym życiu. 

Niepokojący wzrost przemocy domowej w okresie kwarantanny

Najnowsze statystyki z Francji wyraźnie pokazują, że od czasu wybuchu epidemii oraz nakazu pozostania w domach przemoc domowa wzrosłą o ponad 30 %. Podobne statystyki wykazywały to w Chinach i Hiszpanii. Jak sytuacja wygląda w Polsce? Na razie nie mamy żadnych danych na ten temat, należy jednak założyć, że sytuacja ofiar przemocy w rodzinie znacząco wzrosła a proces ten będzie dalej postępował wraz z przedłużaniem okresu kwarantanny oraz frustracji wywołanej stratą pracy, czy lękiem o przyszłość. 

Pomoc i wrażliwość sąsiedzka – czyli co możemy zrobić?

Co możemy zrobić , aby ochronić ofiary przemocy domowej? W obecnej sytuacji wydaje się, że najważniejsze jest wsparcie bliskich, sąsiadów, świadków doświadczanej przemocy. Bądźmy czujni na niepokojące nas sygnały i zgłaszajmy je na policję. Pamiętajmy, że jeśli jesteśmy świadomi przemocy, bądź ją podejrzewamy jesteśmy moralnie i prawnie zobowiązani do interwencji w tej sprawie. Organizacje pomocowe, bliskie osoby mogą tworzyć kody, za pomocą których ofiara przemocy będzie mogła przekazać informację o akcie przemocy oraz prosić w ten sposób o zgłoszenie tego na policję. W przypadku dorosłych oraz młodzieży może to być wysłane smsem lub przez messengera abstrakcyjnego, wcześniej ustalonego z potencjalną ofiarą, hasła np. kasztan a w przypadku młodszych dzieci wysłanie samej ikonki np. kaktusa. Przekazanie takiej wiadomości powinno skutkować interwencją policji.

Zmalała ilość zgłoszeń przemocy domowej. Dlaczego?

We Francji, w okresie izolacji domowej wyraźnie zmalała ilość zgłoszeń na platformy telefoniczne dotyczące przemocy, mimo znacznego wzrostu ilości przemocy domowej. Jak to tłumaczyć? Ofiara przemocy nie ma możliwości zgłoszenia tego przestępstwa, ponieważ jest przez cały czas kontrolowana przez swojego sprawcę. Jak rozwiązały ten problem Francja i Hiszpania? Wprowadzono możliwość zgłoszenia swojego problemu aptekarzowi, który dalej powiadamia odpowiednie służby. W przypadku, kiedy ofierze przemocy towarzyszy jej sprawca, wystarczy , że ofiara poprosi ,, maseczkę 19” – to kod pod którym kryje się zjawisko przemocy domowej. W Polsce niestety nie prowadzono jeszcze takiego przepisu i zaleceń dla aptekarzy ani innej grupy. Szkoda, ponieważ rozwiązanie to wydaje się być nie tylko skuteczne , ale również stosunkowo dostępne dla wszystkich.

Ustalcie specjalny znak, o którym wiesz Ty i podopieczny

W Fundacji Joanny Radziwiłł Opiekuńcze Skrzydła wraz z dziećmi ustaliliśmy specjalny kod, o którym wiemy tylko my- pracownicy Fundacji i podopieczne dzieci. To kod, który ma służyć informowaniu wychowawców Fundacji o tym, że u dziecka dzieje się coś złego, że spotyka się z przemocą psychiczna i fizyczną, boi się albo zaistaniała sytuacja w domu wymaga natychmiastowej interwencji. Dziecko zna symbol i wie kiedy należy go użyć, rozumie, że ten nie służy on do zabawy ani testowania rekacji wychowawców. Wie, że wysyłając kod do wychowawcy, zwraca się o natychmiastową pomoc. Jeżeli pracujesz w szkole lub w innej placówce społeczno- oświatowej, ustal z dziećmi prosty kod. To może być emotikonka, słowo lub zawołanie. Ustalcie sposób komunikowania się np. poprzez SMS, komunikator (taki jak messenger) lub inny sposób, który będzie dostępny dla wszystkich podopiecznych lub w ich zasięgu ręku (np. telefon rodzica). Ważne, aby ustalony kod był jasny i zrozumiały dla wszystkich, łatwy do zapamiętania, uniwersalny. Wybierzcie go jednak z uwagą, aby żadne dziecko się nie pomyliło, wysłało go przez przypadek.

W Polsce sprawcy przemocy domowej mogą liczyć na wsparcie policji, Niebieskiej Linii oraz organizacji pozarządowych, które działają w tym obszarze.

Znasz osobę zagrożoną przemocą domową lub to Tobie grozi przemoc domowa? Pamiętaj o tych numerach. Cokolwiek się wydarzy, pamiętaj proś o pomoc.

• Policja 112
• Centrum Praw Kobiet – 600 07 07 17
• Niebieska Linia- 800 12 00 02

Autorką tekstu jest Magdalena Kryńska – vce prezeska oraz współzałożycielka Fundacji Opiekuńcze Skrzydła; specjalistka od zarządzania edukacją oraz potencjałem społecznym.